Ai đã từng đến Tuy Phong có lẽ đã nghe qua danh tiếng Gành Son (Ghềnh Son) của xã Chí Công. Vẻ đẹp Gành Son tựa như một bức tranh sơn thủy được khắc họa dưới nét bút tuyệt vời của thiên nhiên. Thế nhưng, ít ai biết rằng Gành Son có tự bao giờ và tại sao có tên gọi Gành Son. Trong cuộc đi tìm về điều kỳ bí này, tôi đã được giải đáp từ một tài liệu lược sử hình thành vùng đất Tam Phan và địa danh Phan Rí.
Theo truyền thuyết, cách đây hơn 300 năm ở làng Hà Bớ (xã Hòa Phú, nay sáp nhập vào thị trấn Phan Rí Cửa) có một người đàn ông tên Bốn, rất tài giỏi về phong thủy. Ông chuyên đi tìm các cuộc đất cho các hộ giàu có hay quan chức, sắp đặt xây dựng nhà cửa, công trình ăn nên làm ra. Về già, ông chọn trước cho mình một long huyệt dưới chân núi Hòn Bà, cách Duồng (bây giờ là xã Chí Công) khoảng 15 km về hướng Tây Bắc. Ông căn dặn các con của mình cách thức hạ táng ông vào địa thế cát khánh đó để mai sau con cháu được giàu sang phú quý. Thế nhưng, lúc ông Bốn qua đời, trong khi chờ di quan, bổng nhiên xuất hiện một ông thầy địa lý từ ngoài Huế trên đường vào nam lặn lội tìm long mạch. Khi đi qua Hòn Bà cũng rất ứng ý cuộc đất mà cha con ông Bốn chọn. Không biết ông thầy địa lý đã thuyết phục thế nào mà con cháu ông Bốn đã xiêu lòng đưa cha an táng ở một nơi khác để tránh hậu họa. Nhưng thật ngẫu nhiên là khi huyệt vừa lấp đầy thì đất một bên bổng rung lên dữ dội: Một con “cù” đang tu luyện sắp thành rồng bị chấn động nên dậy mình, vụt bay ra biển. Và, biển bổng vần vũ mây đen, rồi sấm chớp liên hồi xé nát bầu trời. Đó là trận huyết chiến giữa con “cù” và những con rồng trên biển. Vì thế cô độc, con “cù” bị thương tích đầy mình, cố bay thoát về núi nhưng chưa đến Hòn Bà thì kiệt sức rơi xuống, máu tuông xối xả, nhuộm cả gềnh cát trắng thành gành đỏ như son. Từ đó, người ta mới gọi là Gành Son. Phía tây Gành Son có một làng, tên gọi là Hồi Long, có nghĩa là rồng trở về.
Hiện tại ở phía Đông Bắc xã Chí Công có một đới thổ đặc biệt mang màu đỏ dài gần 200 m, nằm giữa một động cát trắng tinh. Do dòng chảy của nước mưa tạo đới thổ này những hình thù kỳ dị, trông xa xa như những dòng máu đỏ đổ từ trên cao xuống, đó là Gành Son. Từ lâu, nơi này là điểm du lịch, điểm của các nhà nhiếp ảnh tạo những bức ảnh tuyệt đẹp. Biển Gành Son thơ mộng, nhưng thú vị nhất là trải nghiệm cuộc sống thường nhật của hàng trăm hộ dân làng chài với nghề thuyền thúng. Du khách có thể chèo thuyền thúng ra biển vừa đón bình minh, vừa cùng ngư dân găng lưới thả câu, cũng có thể dạo bước trên cát đỏ Gành Son, ngồi ngắm hoàng hôn theo làn gió biển mặn mà. Những ai thích đi “săn” mặt trời trên biển thì Gành Son sẽ trở thành trải nghiệm khó quên.
MINH CHIẾN
